Większość polskich ludzi morza wcale nie wywodziła się z obszarów nadmorskich, które zresztą przez długie okresy pozostawało przejściowo pod obcą administracją. Głównym zapleczem kadrowym pozostawały więc obszary centralne, w tym Wielkopolska, ale Bałtyk był morzem zamkniętym i z tego powodu polskimi centrami morskimi pozostawały w XIX wieku niemieckie porty Morza Północnego.
.bmp)
