W niedzielne, słoneczne popołudnie 3 kwietnia 2016 roku, ponad sześćdziesięcioosobowa publiczność zdecydowała się przybyć do nowej siedziby Nekielskiego Ośrodka Kultury aby obejrzeć zdjęcia i wysłuchać opowieści o współczesnej Australii i życiu potomków nekielskich olędrów. Krystyna i Jerzy Osypiukowie podzielili się wrażeniami z pobytu w tym pięknym kraju, opowiedzieli o życiu australijskich przyjaciół oraz o serdecznym przyjęciu, z jakim się spotkali podczas tej niezwykłej podróży. Relacje mieszkańców Nekli z potomkami olędrów rozpoczęły się w 1993 roku, kiedy to pp. Helen i Darrel Maczkowiackowie (Maćkowiakowie) przybyli z Australii do Polski i do samej Nekli w poszukiwaniu swoich polskich korzeni i miejsc zamieszkania ich przodków, z których wyemigrowali na ten odległy kontynent blisko 150 lat wcześniej. Od czasu tamtej wizyty kilkadziesiąt australijskich rodzin odwiedziło naszą gminę w poszukiwaniu swojej tożsamości. Uporządkowano cmentarze olęderskie w gminie Nekla. Na podsumowanie tej akcji w 2005 roku przyjechało 12 australijskich potomków dawnych mieszkańców okolic Nekli. Powstało wiele projektów Nekielskiego Stowarzyszenia Kulturalnego związanych z tą tematyką, m.in. publikacje, konferencja naukowa, wytyczenie turystycznego szklaku rowerowego ,,Śladami osadnictwa olęderskiego”. W 2012 roku w ramach projektów „Przeszłość dla przyszłości” oraz „Nekielskie Olędry. Bliskie sąsiedztwo” ponownie gościliśmy 11 osobową grupę Australijczyków. Zaprezentowana została mieszkańcom Nekli wystawa fotografii Marka Niedźwieckiego, dziennikarza muzycznego radiowej Trójki, zatytułowana „Australia okiem Niedźwiedzia”. Z myślą o gościach z Australii odbyła się wycieczka autokarowa do Klępska k/Sulechowa, miejsca dla nich bardzo ważnego. To stamtąd w roku 1838 wyruszyła do Australii pierwsza grupa staroluterańskich parafian pod wodzą proboszcza pastora Kavela. Gościom z Australii towarzyszyli mieszkańcy Nekli oraz młodzież, poznająca historię olędrów w ramach „Olęderskiego Stypendium Rodziny Nuske”, ufundowanego przez Mary Cooper z Melbourne. Obecnie Stowarzyszenie Active Nekla przy współpracy z NSK organizuje dla młodzieży szkolnej bieg ,,Olęderska mila’’ oraz przygotowuje rowerową wyprawę do portu w Bremie, śladami olędrów udających się na emigrację.
Styczniowa podróż państwa Osypiuków do Australii była wyśmienitą okazją do podtrzymania więzi łączących mieszkańców Nekli z potomkami olędrów w Australii, jak również do spotkań z australijskimi przyjaciółmi.
Publiczność zebrana w NOK miała okazję podziwiać urozmaiconą architekturę miast wschodniego i południowego wybrzeża Australii: Sydney, Adelajdy, Melbourne i Brisbane, w którym tradycyjne budynki z czasów kolonialnych np. kościół z czerwonej cegły, wkomponowane są w nowoczesne budownictwo ze stali i szkła, a mieszkańcy mogą korzystać z przepięknie zaprojektowanych bulwarów spacerowych i ogrodów w centrum miasta. Wyrazem zachowania pamięci o pochodzeniu mieszkańców i kultywowaniu tradycji może być założony w Adelajdzie Dom Polski działający nieprzerwanie od 1959 roku, oferujący prezentacje w języku polskim, polskie niedzielne obiady i wystawiający sztuki w naszym ojczystym języku.
Wrażenie na zebranych wywarły również relacje uczestników, dotyczące poznawania świętej góry Aborygenów – Uluru, zobrazowanej podczas zachodu i wschodu słońca oraz w strugach, niespodziewanego o tej porze roku, deszczu, tworzącego wodospady na zróżnicowanych formacjach skalnych. Australia w styczniu – tamtejsze lato – spalona słońcem roślinność i ziemia, wysokie temperatury i częste pożary ukazała warunki życia z jakimi musieli zmagać się pierwsi osadnicy. Niebezpieczeństwa ze strony fauny – jadowite węże i pająki – również czynią ten kraj w pewnym stopniu nieprzyjaznym.
Osypiukowie odwiedzili wiele osób, które gościły wcześniej w Nekli: Prue i Bruce McLennan w Sydney, Kristinę i Colina Semmlerów w Katoomba, Patricię i Ronalda Nuske w Murray Bridge, Helen i Darrela Maczkowiacków, Howarda Thiele, Anne Marie i Jasona Thiele w Adelaidzie, Mary Cooper, Lolę i Petera Nelsonów, Marię i Malcolma Schmidtke w Melbeourne. Do tego miasta przyjechali aby spotkać się z gośćmi z Polski mieszkający w Tarrington Betty i Colin Hufowie z synem Danielem. Z kolei w Brisbane spotkali się z Anne i Robertem Maczkowiackami, którzy podróżując przez 9 miesięcy po Europie i Afryce Północnej w październiku 2014 roku trafili do Nekli. Bardzo miłe były również spotkania z nowopoznanymi potomkami olędrów: Lois i Nevillem Maczkowiackami, gospodarującymi na farmie założonej przez Wilhelmine i Antoniego Maczkowiacków w Berdwood, Davidem Herbigiem ze Springrton, którego prababka Caroline Rattey, żona Johanna Herbiga, urodziła się w Chłapowskich Olędrach, czyli dzisiejszym Gierłatowie. Po przyjeździe do Australii i zawarciu małżeństwa zamieszkała pod rozłożystym eukaliptusem, zwanym dzisiaj Herbig Tree. Urodziła szesnaścioro dzieci. Wielką niespodzianką była możliwość obejrzenia dokumentów i zdjęć przywiezionych z Nekli przed 170 laty przez rodzinę Antoniego Maćkowiaka. Przechowuje je Maureen Herrmann z domu Maczkowiack, siostra Nevilla i Roberta Maczkowiacków.
Spotkania te były okazją do wielu wspomnień, obfitowały w anegdoty, przeglądanie pamiątek rodzinnych: zdjęć, listów, dokumentów (m.in. oryginalnego aktu zawarcia małżeństwa w Nekli w 1846 roku), jak również odwiedzania historycznych farm i cmentarzy, na których ¼ powierzchni zajmują groby z nazwiskami pionierów przybyłych do Australii z okolic Nekli.
Ciekawostką może być fakt, że niektórzy imigranci przybywający z Europy, z okolic Zielonej Góry i Śląska przywieźli ze sobą do Australii szczepy winorośli, a ich potomkowie do dziś utrzymają się ze świetnie prosperujących, znanych na całym świecie winnic, które prelegenci mieli okazję zwiedzić.
Australijczycy okazali się wspaniałymi gospodarzami i chętnie pełnili rolę lokalnych przewodników, zamieniając się rolami z odwiedzającymi ich mieszkańcami Nekli, którzy dotychczas wiele razy gościli u siebie przybyszów z tego odległego kontynentu.
Kolejna okazja do spotkań nadarzy się już za kilka miesięcy, bowiem kolejna grupa osób pragnie przybyć z wizytą do miejsc, z których pochodzili ich przodkowie.
Spotkanie ,,Australia – ziemia obiecana nekielskich olędrów’’ odbyło się pod patronatem Burmistrza Miasta i Gminy Nekla w murach Nekielskiego Ośrodka Kultury. Serdecznie dziękujemy.
Leokadia i Katarzyna Sip
