Włączając się do dyskusji na temat referendum w sprawie wykupienia parku dworskiego w Nekli, postanowiłem podzielić się z Państwem swoimi spostrzeżeniami przyrodniczymi dotyczącymi parku. Ze względu na walory przyrodnicze jest to miejsce unikalne w skali całej gminy. Blisko połowa parku porośnięta jest lasem, który fachowo nazywa się grądem środkowoeuropejskim. W naturze jest to wielogatunkowy i wielowarstwowy las liściasty, w którym najliczniej występują drzewa takie jak grab i dęby z udziałem różnych innych gatunków. Na mapie potencjalenej roślinności naturalnej Polski, czyli obrazującej, gdzie mogłyby rosnąć poszczególne zespoły roślin, gdyby nie ingerencja człowieka, lasy grądowe dominują, ponieważ stanowią aż 41,6% powierzchni Polski. Jednak ze względu na to, że zbiorowiska te wykształcają się na siedliskach żyznych, zostały one w ogromnej większości zniszczone i zajęte przez grunty rolne. Resztki grądów zachowały się jedynie w miejscach trudnych do ich przejęcia pod uprawy rolne oraz w miejscach objętych ochroną, takich, jak np. park dworski w Nekli. Ponadto grądy stanowią siedlisko przyrodnicze chronione w europejskiej sieci Natura 2000. Jedne z najlepiej zachowanych zespołów grądowych podziwiać można w odległej Puszczy Białowieskiej.
Charakterystyczne dla grądów jest zjawisko bujnego zakwitania roślin wczesnowiosennych, potrzebujących dla swego rozwoju światła, którego później, po rozwinięciu się liści drzew i krzewów na dnie lasu grądowego jest niewiele. Zjawisko to nazywa się rytmiką sezonową, a jego barwny obraz aspektem wiosennym. Co roku można je obserwować w nekielskim parku. Występują tu licznie piękne i rzadkie rośliny zielne kwitnące wiosną, tworzące rozległe „dywany kwiatowe”, związane z grądami, takie jak białe i różowe kokorycze, zawilce białe i żółte, niebieskie pszylaszczki, gajowce żółte, biały podagrycznik, miodunki i wiele, wiele innych. W dziuplach i koronach starych dębów i innych drzew gnieżdżą się chronione ptaki, takie jak sikory, pierwiosnki, kowaliki, wilgi, drozdy, kosy, dzięcioły, a nawet pożyteczne sowy polujące nocą. Od wczesnej wiosny aż do jesieni zachwycają swym pięknym śpiewem.
Równie pięknie park prezentuje się jesienią, o czym warto przekonać się, wybierając się w najbliższych dniach na spacer.
Natomiast Ci z Państwa, którzy dotychczas nie mieli okazji podziwiać parku wiosną, niech spojrzą na fotografię, wykonaną w połowie kwietnia. W przypadku podjęcia decyzji o braku zgody na jego wykupienie przez Gminę Nekla, spacer najbliższej wiosny po tym pięknym i ciekawym miejscu, może być już niemożliwy...
Dr inż. nauk leśnych
Maciej Handkiewicz
