Nekielskie Stowarzyszenie Kulturalne - nsk.nekla.eu

Słownik biograficzny wielkopolskich emigrantów, podróżników i ludzi morza jest pierwszym tego typu opracowaniem o charakterze encyklopedycznych w historiografii polskiej. W układzie alfabetycznym ukazane zostały biogramy 445 ludzi, którzy byli związani zawodowo z pracą na morzu (służyli w marynarce wojennej i handlowej pod biało-czerwoną banderą, pełnili obowiązki we flotach państw pod obcymi banderami lub byli rybakami), wzięli udział w licznych peregrynacjach od najbliższych do najodleglejszych zakątków świata, dokonali odkryć geograficznych oraz wnieśli wkład do nauki i kultury kraju własnego lub miejsc, do których dotarli. Przedstawiamy biogram Arkadego Fiedlera.

 

      FIEDLER ARKADY (ur. 28 XI 1894 w Poznaniu, zm. 7 III 1985 w Puszczykowie pod Poznaniem), pisarz, podróżnik, przyrodnik; syn Antoniego, poznańskiego poligrafa i wydawcy, który właśnie rozbudził w nim namiętne zainteresowanie przyrodą oraz Franciszki z d. Krajewicz. Po ukończeniu szkoły realnej im. B. Bergera w Poznaniu studiował kolejno filozofię i nauki przyrodnicze na uniwersytetach krakowskim i poznańskim (edukację przerwał wybuch I w.ś.), w końcu został absolwentem chemigrafii w Akademii Sztuk Graficznych i Księgarskich w Lipsku (studiował w latach ). W latach uczestniczył w organizowaniu POW, walczył w Powstaniu Wielkopolskim. W opublikowanej 24 IX 1921 pierwszej liście oficerów rezerwowych WP figurował jako por. rez. żandarmerii. W 1934 por. rez. 7. Dywizjonu Taborów w Poznaniu ze starszeństwem z 1 VI 1919 i 28. lokatą na liście starszeństwa oficerów taborowych oraz pozostawał na ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań-Miasto. W 1926 wydał pierwszą książkę Przez wiry i porohy Dniestru. Od 1927, gdy przewędrował północną Norwegię, zaczął odbywać podróże zamorskie. W t.r. wyjechał w pierwszą większą podróż do Południowej Brazylii. Przywiózł z niej bogate zbiory zoologiczne i botaniczne, które bezinteresownie przekazał Muzeum Przyrodniczemu i innym naukowym placówkom w Poznaniu, i nie mniej bogate wrażenia, które opisał w książkach Bichos, moi brazylijscy przyjaciele i Wśród Indian Koroadów. Poznał poza Australią i Oceanią niemal wszystkie zamieszkane części świata, a plonem tych peregrynacji były okazy fauny i flory dla krajowych muzeów zoologicznych. W 1933 dotarł do dorzeczy Amazonki i Ukajali, która oprócz zwierząt dla warszawskiego ogrodu zoologicznego przyniosła głośną książkę Ryby śpiewają w Ukajali. Do wybuchu II w.ś. wyprawił się m.in. do Brazylii, Peru, Kanady, na Martynikę, przebywał na Madagaskarze. W 1939 wyjechał na wyspę Haiti, gdzie zastała go wojna. W latach po przedostaniu się przez Francję do Anglii służył jako korespondent wojenny w PSZ; ten okres zaowocował książkami Dywizjon 303 i Dziękuję ci, kapitanie. W latach zwiedził również Stany Zjednoczone, Trynidad, Gujanę, Brazylię i ponownie Kanadę. W 1946, gdy wrócił do Polski, osiadł na stałe w Puszczykowie. Od 1948 kontynuował podróże po świecie, docierając do Meksyku, ZSSR (Gruzja), Indochin, północnego Wietnamu, Laosu, Kambodży, Ghany, Kanady, Afryki Zachodniej i Ameryki Południowej. W 1981 wyjechał ostatni raz w podróż zagraniczną do Afryki zachodniej. Opublikował przeszło 30 książek, które miały kilkaset wydań (wydane w przeszło 10-milionowym nakładzie) i tłumaczone były na 23 języki; do najpopularniejszych należą: Kanada pachnąca żywicą, Rio de Oro, Spotkałem szczęśliwych Indian, Piękna, straszna Amazonia, Wyspa kochających Lemurów. Większość z książek A.F. była oparta na osobistych doświadczeniach i spostrzeżeniach, łącząc w sobie elementy reportażu i powieści przygodowo-podróżniczej. Publikacje te przyczyniły się do spopularyzowania tematyki o krajach egzotycznych w Polsce. Otrzymał wiele nagród i odznaczeń, m.in. dwukrotnie nagrodę literacką m. Poznania (1936, 1957), nagrodę państwową I stopnia za całokształt twórczości (1978) oraz uhonorowany został Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1964), Orderem Uśmiechu (1969), Orderem Sztandaru Pracy I Klasy (1974) i Orderem Budowniczych Polski Ludowej (1979). W 1974 zachęcony namowami czytelników stworzył wraz z rodziną w swoim domu prywatne Muzeum-Pracownię Literacką Arkadego Fiedlera. Zmarł w Puszczykowie, pochowany został na cmentarzu w Puszczykowie. Autorem rzeźby przedstawiającej głowę pisarza i umieszczonej na jego grobie jest Adam Haupt. A.F. jest patronem kilkudziesięciu szkół, a od 6 VII 2009 również patronem Wielkopolskiego Oddziału Żandarmerii Wojskowej w Poznaniu. Od 1996 w Muzeum – Pracowni Literackiej Arkadego Fiedlera wręczana jest coroczna nagroda „Bursztynowego Motyla” im. A. Fiedlera dla polskiego autora książki podróżniczej. W trakcie II w.ś. i tuż po niej w Londynie przyszli na świat jego dwaj synowie - Marek i Arkady Radosław, którzy także pasjonują się podróżami geograficznymi i piszą książki o tematyce podróżniczo-historycznej. 

      J. Ratajczak, Gdy Warta wpadała do Ukajali. Szkice o Arkadym Fiedlerze, Poznań 1994; M. Rezler, Sylwetki zasłużonych poznaniaków. Biogramy historyczne, [w:] Wielka Księga Miasta Poznania, Poznań 1994; Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Warszawa 1934; www.fiedler.pl – Muzeum – Pracownia Literacka Arkadego Fiedlera. 

 

Arkady Fiedler )

 

Arkady Fiedler z Witoldem Urbanowiczem, Anglia 1940

 

Arkady Fiedler

 

Arkady Fiedler

 

Dziękujemy panu Markowi Fiedlerowi za udostępnienie zdjęć i zgodę na ich publikację.